2e Trimester

19- 20 weken: Veel vrouwen krijgen kwaaltjes tijdens de zwangerschap, hier lees je er alles over. Ook over de voorlichting en de 20 weken echo.

Voorlichting in het ziekenhuis

Ongeveer eens per 6 weken organiseert de Martini Geboortegroep een voorlichting voor aanstaande ouders. Na de coronaperiode is deze ook veelal online te volgen. Op deze avond geven een verloskundige en een gyneacoloog of klinisch verloskundige informatie over een (thuis) bevalling en de gang van zaken in en rond het ziekenhuis. Voor meer informatie verwijzen we je naar de site van het Martini Ziekenhuis, voor data zie: https://www.martiniziekenhuis.nl/Over-Martini/Agenda/

Ook in het Nij Smellinghe en het UMCG worden diverse voorlichtingsavonden georganiseerd welke in het teken staan van het aanstaande ouderschap. Voor actuele informatie en data kijk op de site van het betreffende ziekenhuis.

20 weken echo

Rond deze termijn zal de 20 weken echo plaatsvinden. Deze echo kan bij ons op de praktijk in Leek worden gemaakt.

Zwangerschapsklachten

Tijdens de zwangerschap kun je in meer of mindere mate last krijgen van zwangerschapskwaaltjes. Hieronder vind je de meest voorkomende kwaaltjes.

Aambeien

Onder invloed van het hormoon progesteron worden de wanden van je spieren en je bloedvaten tijdens je zwangerschap slapper. Dit kan de kans op aambeien vergroten.

Aambeien zijn uitstulpingen van bloedvaatjes bij de anus. Deze kunnen erg jeuken en veroorzaken bij harde ontlasting veel pijn. Persen kan de klachten verergeren.

Probeer verstopping en harde ontlasting te voorkomen door:

• vezelrijk te eten (volkorenproducten, fruit en groente);
• voldoende water te drinken (1,5 – 3 liter);
• regelmatig te bewegen;
• de tijd te nemen op het toilet.

Afscheiding

Vaginale afscheiding neemt vaak toe tijdens de zwangerschap. De extra afscheiding komt door de verhoogde doorbloeding in het bekkengebied en de vagina. Dat is normaal en niet erg.

Mocht je toch klachten hebben zoals pijn, jeuk, een branderig gevoel of abnormale kleur/geur van de afscheiding dan kan het zijn dat je een vaginale schimmelinfectie hebt. Hiervoor kun je terecht bij je huisarts. Tegenwoordig heeft de drogist ook diverse middeltjes om een vaginale schimmelinfectie te behandelen.

Bandenpijn

Bandenpijn is een kwaal die tijdens de zwangerschap voorkomt. De baarmoeder hangt in de buikholte aan banden, die de baarmoeder op zijn plaats houdt. Door de groei van de baarmoeder tijdens de zwangerschap wordt er aan deze banden getrokken. Deze rek veroorzaakt pijn, ook wel bandenpijn genoemd.

Vaak is bandenpijn te herkennen door de lager gelegen pijn dan bij buikkrampen. De banden zitten namelijk vast aan het schaambot en aan het stuitje. Het schaambot kan vooral vermoeid en pijnlijk aanvoelen, wat verergert wordt wanneer je zelf moe bent of veel staand werk verricht. Soms doet het gebied rond het schaambot al pijn bij aanraking. Hoewel gezegd wordt dat echte bandenpijn pas vanaf 20 weken zwangerschap voorkomt, voelen sommige vrouwen al bandenpijn vanaf ongeveer 8 weken zwangerschap, soms zelfs nog eerder.

Bandenpijn is onschuldig en verdwijnt vanzelf doordat de banden zich aanpassen aan de groei van je baarmoeder.

Bloedend tandvlees

Het is belangrijk je tandvlees en tanden gezond te houden tijdens je zwangerschap. Door hormoonveranderingen in de zwangerschap heb je meer kans op het krijgen van ontstekingen in je mond. Het tandvlees gaat hierdoor sneller bloeden en is gevoeliger.

Bloedverlies

Bloedverlies tijdens de zwangerschap komt vaak voor, vooral in de eerste 3 maanden van de zwangerschap. Dit kan verschillende oorzaken hebben, bijvoorbeeld innesteling van de vrucht in de baarmoeder of een wondje op de baarmoedermond. Soms is een miskraam de reden van bloedverlies.

Brandend maagzuur

Maar liefst 50 tot 75 procent van de zwangere vrouwen krijgt last van maagzuur. Meestal begint dat al in de 5e maand en naarmate je zwangerschap vordert kan het erger worden. Maagzuur wordt veroorzaakt door de groei van je baarmoeder. De bovenkant van je baarmoeder wordt naarmate de zwangerschap vordert steeds hoger, hierdoor kan de maag wat in de verdrukking komen en kan brandend maagzuur ontstaan.

Als je last hebt van maagzuur kun je onderstaande proberen:

• Vet, pittig en gekruid eten laten staan.
• Beperk het drinken van koffie en vruchtensappen (zoals jus d’orange).
• Probeer eens 6 kleine maaltijden per dag in plaats van 3 grote.
• Vanillevla kan verlichting bieden.

Mocht het maagzuur echt vervelend zijn dan kun je bij de drogist iets halen tegen maagzuur zoals Rennies, Antagel of Gaviscon. Dit kun je gewoon gebruiken tijdens de zwangerschap.

Jeuk

Een jeukende huid tijdens de zwangerschap is iets waar lang niet alle vrouwen last van krijgen, maar wat wel een zeer vervelend kwaaltje is. Er zijn verschillende soorten jeuk waarvan je last kunt krijgen wanneer je zwanger bent. Soms jeukt alleen een bepaald lichaamsdeel, zoals je buik, bovenbenen of armen, maar het kan ook over je hele lichaam zitten.

Jeuk aan de buik komt veel voor, omdat de buik groeit waardoor de huid oprekt. De oprekkende huid kan de rede van jeuk zijn. Dit zegt overigens niets over hoe snel je buik groeit en of jouw huid last zal krijgen van zwangerschapsstriemen. Omdat je tijdens je zwangerschap een betere doorbloeding hebt, kun je ook last krijgen van jeuk aan andere lichaamsdelen zoals je armen, benen en rug. Door een betere doorbloeding, heb je het sneller warm en van deze warmte kun je jeuk krijgen.

Het kan ook zijn dat de jeuk veroorzaakt wordt door een verstoorde hormoonbalans waardoor er stuwing van gal in de galwegen is. Dit heet zwangerschapscholestase. Het komt met name voor in het laatste trimester van je zwangerschap en de jeuk die daarmee gepaard gaat is ondragelijk. De jeuk is meestal het ergst aan je armen en benen en ook aan je handpalmen en voetzolen. Het is zo’n vervelend gevoel dat je er ‘s nachts maar slecht van kunt slapen. Na de bevalling verdwijnt de jeuk weer vanzelf.

De jeuk die veroorzaakt wordt door je verbeterde doorbloeding en groei van de buik zijn hinderlijk, maar gelukkig onschuldig. Je kunt proberen je wat minder warm aan te kleden, een mentholgel of -poeder gebruiken om de jeuk te verlichten. Probeer een droge huid te voorkomen, want dit zorgt voor nog meer jeuk.

Om de jeuk te verminderen kun je:

• Katoenen kleding dragen.
• Niet aan de huid krabben (en nagels preventief kort houden).
• Wisselbaden (-douche) nemen, waarbij je met koud water afsluit.

Misselijkheid

Vooral in de eerste 3 tot 4 maanden van de zwangerschap kun je last hebben van (ochtend)misselijkheid en overgeven. De oorzaak van misselijkheid tijdens de zwangerschap is niet precies bekend. Waarschijnlijk speelt het hormoon hCG – dat je lichaam tijdens de eerste weken van je zwangerschap in flinke hoeveelheid aanmaakt – een belangrijke rol.

Zodra je hormoonspiegel wat meer in evenwicht is en je lichaam aan de veranderingen gewend is, gaat de misselijkheid meestal vanzelf over. Dat is vaak na 12 tot 16 weken. Helaas blijft 20% van alle vrouwen de hele zwangerschap last houden van misselijkheid.

Het kan ook zijn dat de misselijkheid overgaat en aan het einde van de zwangerschap weer terugkomt. De baarmoeder drukt dan tegen de onderkant van de maag, waardoor maagzuur richting je slokdarm wordt geduwd. Zodra de baby indaalt, neemt de misselijkheid vaak weer af.

Tips om de misselijkheid te voorkomen of te verlichten:

• Eet voordat je opstaat al iets lichts zoals een cracker of beschuitje en sta daarna rustig op
• drink geen koffie of cola.
• Eet geen te vet, gasrijk (kool) of zout voedsel.
• Eet kleine beetjes verdeeld over de dag. Je merkt zelf welke voeding je het beste verdraagt.

Braken in het begin van je zwangerschap is in principe niet gevaarlijk voor je kind. Je lichaam zorgt op de eerste plaats goed voor je baby. Die is bovendien nog zó klein, dat hij of zij nauwelijks voedingsstoffen nodig heeft. Misschien kom jij wat minder aan of val je wat af. Dat hoeft niet verontrustend te zijn, over het algemeen heb je voldoende reserves.

Heb je last van extreme misselijkheid of houd je niks binnen dan kan het zijn dat je door het vele overgeven te weinig vocht binnenkrijgt. Check daarom je urine: plas je minder vaak dan normaal en is je urine donker van kleur en ruikt deze sterk of ruikt je adem naar aceton, dan kan je stofwisseling ernstig verstoord zijn. Neem dan contact met ons op! Wij kunnen je urine checken en je eventueel doorverwijzen naar de huisarts of de gynaecoloog voor verder onderzoek.

Ontlasting

Tijdens de zwangerschap werken je darmen door de hormonen wat trager. Daardoor kan de ontlasting minder vaak komen en is deze ook harder. Dit kan pijnlijk zijn en aambeien veroorzaken.

Tips om je ontlasting soepel te houden:

• Eet vezelrijk voedsel, zoals rauwkost, fruit en volkoren producten.
• Zorg dat je ongeveer 2 liter per dag drinkt.
• Blijf in beweging.

Pigmentvlekken

Tijdens de zwangerschap kunnen door de zon of zonnebank bruine vlekken in je gezicht ontstaan. Dit wordt ook wel een ‘zwangerschapsmasker’ genoemd. Je kan hier niets aan doen. Gelukkig verdwijnen de pigmentvlekken na de zwangerschap meestal vanzelf weer.

Voorkom pigmentvlekken door:

• gebruik zonnebrandproducten;
• blijf in de schaduw;
• draag een hoed.

Rug- en bekkenpijn

Tijdens je zwangerschap kun je last krijgen van je rug en/of bekken. Dit kan komen doordat je door het gewicht van je buik anders gaat staan, maar ook doordat de verbindingen tussen je botten verweken onder invloed van alle zwangerschapshormonen.

Als je goed op je houding let, kun je zwangerschapsgerelateerde rug- en bekkenklachten voorkomen of verminderen.

Houdingsadviezen:

• Voel eerst eens hoe je staat; ga maar eens staan zonder schoenen en voel of je gewicht verdeeld wordt over beide benen en welk gedeelte van je voeten meer belast worden.
• Lichaamsgewicht verdelen over beide benen/voeten.
• Drukverdeling op de voeten; op de hielen en buitenkant van de voeten.
• Knieën zijn los en dus niet overstrekt of op slot.
• Basisstabilisatie: Bekkenbodemspieren zijn licht aangespannen, dwarse buikspieren
  aanspannen (net alsof je je buik inhoud bij het dichtknopen van een iets te strakke
  spijkerbroek).
• Bekken kantelt iets naar achteren door de basisstabilisatie. Tijdens de zwangerschap
  kantelt het bekken namelijk iets meer naar voren dan normaal door het verplaatsen van het
  zwaartepunt in je lichaam, maar dit kan klachten tot gevolg hebben.
• Schouders naar achteren en ontspannen laten hangen.
• Nek en hoofd recht boven de schoudergordel. Kin eventueel iets intrekken.
• Symmetrische houding: Let op dat je bij staan en zitten je lichaamsgewicht gelijkmatig
  Voel dus of je niet naar één kant zakt of leunt.

 

Mocht je ondanks bovenstaande tips last blijven houden van je bekken of je rug dan kun je ook overwegen om een fysiotherapeut in te schakelen. Die kan samen met jou kijken waar het probleem zit en wat er aan gedaan kan worden.

Vaak is het zo dat bekken-en rugklachten niet verdwijnen als je ze laat behandelen door een therapeut. Wel kun je hierdoor de klachten ‘onderhouden’ waardoor de schade en klachten beperkt blijven.

Spataderen

Sommige vrouwen krijgen tijdens de zwangerschap last van spataderen aan de benen. Soms komen ze ook in de schaamlippen voor.

Tijdens de zwangerschap kunnen om verschillende redenen spataderen ontstaan:

• De veranderde hormoonspiegels kunnen tijdens de zwangerschap de vaatwanden slapper maken.
• Door de groeiende baarmoeder kan de terugstroom van bloed uit de benen naar het hart minder goed plaatsvinden. Er is in feite sprake van een soort stuwing in de benen.
• Tijdens de zwangerschap heb je meer bloed dat rondgepompt moet worden.

In het geval van spataderen is voorkomen beter dan genezen, want ze verdwijnen meestal niet na de bevalling. Dus ook al heb je (nog) geen last, let erop dat je de bloedcirculatie in je benen niet afknelt door te veel met de benen over elkaar te zitten.

Leg je benen regelmatig even omhoog, zodat het bloed terug kan stromen. Wisseldouches en beweging stimuleren de doorbloeding en een washandje met ijsblokjes verzacht de pijn.

 

Als je last hebt van spataderen en ze zijn pijnlijk dan kun je steunkousen dragen. Deze moet je aanvragen via de huisarts. Steunkousen worden op maat gemaakt.

Striae

Door de snelle groei van je buik en borsten kunnen de elastische vezels van je huid scheuren, waardoor paarsrode strepen ontstaan, dit is striae. Bij de drogist kun je verschillende soorten crèmes en oliën krijgen om te smeren tegen striae. Dit kan prettig voelen voor de huid maar voorkomt of gaat striae helaas niet tegen.

Na de bevalling zullen de strepen na verloop van tijd vervagen en worden ze lichter van kleur, maar vaak zullen ze nooit helemaal meer verdwijnen.

Vaak plassen

Tijdens de zwangerschap moet je vaker plassen dan normaal. Dat komt omdat je steeds groter wordende baarmoeder op je blaas drukt, doordat de urineleiders tijdens de zwangerschap wijder open staan en de blaaswand tijdens de zwangerschap wat slapper is. Hierdoor heb je snel het gevoel dat je moet plassen.

Als je heel vaak moet plassen en als het plassen pijnlijk is, kan dat door een blaasontsteking komen. Wanneer je niet helemaal ‘uitplast’, is de kans op een blaasontsteking groter.

Vermoed je een blaasontsteking, breng dan een potje urine voor controle naar de huisarts. Als blijkt dat je een blaasontsteking hebt, krijg je een antibioticakuur. Dit is niet gevaarlijk voor de baby.

Vermoeidheid

Vermoeidheid is een veel gehoorde klacht onder zwangere vrouwen, vooral in de eerste 3 maanden van de zwangerschap. Het is ook niet vreemd. Je lichaam moet intensief werken om je kind te laten groeien. Bovendien moet je lijf, zeker in de eerste maanden, nog wennen aan alle hormonale veranderingen. Je maakt bijvoorbeeld veel meer progesteron aan. Dit kan ervoor zorgen dat je je extra slaperig voelt.

 

De slaapbehoefte tijdens de zwangerschap kan totaal anders zijn dan je normaal gewend bent. De meeste zwangere vrouwen hebben zeker in het begin juist meer behoefte aan slaap. Het is heel goed mogelijk dat je normaal aan zeven uur slaap voldoende hebt, maar tijdens de zwangerschap heb je juist behoefte aan tien tot twaalf uur. Geef daar gewoon aan toe. Luister naar je lichaam en kruip lekker vroeg onder de wol of doe ‘s middags een dutje.

Na de eerste drie maanden neemt je energie langzaam weer wat toe. In het laatste trimester kan juist je alsmaar groeiende buik en ervoor zorgen dat je geregeld wakker wordt. Je buik gaat steeds meer in de weg zitten en daar ben je je door je lichte slaap ook bewust van. Een (zwangerschaps)kussen kan dan uitkomst bieden om je buik te ondersteunen.

Daarnaast kan het zijn dat je vaker naar de wc moet, omdat je blaas door de baby in de verdrukking kom

Vocht vasthouden

Vocht vasthouden tijdens de zwangerschap is normaal. Je kunt het vooral merken aan dikkere voeten en enkels, met name aan het einde van de dag. Veel vrouwen (50 tot 80%) houden vocht vast, vooral in de laatste drie maanden van de zwangerschap.

Vocht vasthouden in de zwangerschap heeft verschillende oorzaken:

• Zwangerschapshormonen verslappen de vaatwand.
• De hoeveelheid bloed neemt toe.
• De groter wordende baarmoeder bemoeilijkt de bloedstroom vanuit de benen terug naar het hart.

Door deze veranderingen kan bloed zich ophopen in de benen. Dit kan leiden tot spataderen en het uittreden van vocht. Het vocht verlaat daarbij de bloedbaan en hoopt zich op in de weefsels.

Het vocht dat uit de bloedbaan treedt, komt terecht in je been. Door de zwaartekracht zakt het naar beneden en hoopt het zich op in je voeten en enkels. Gedurende de dag worden je voeten en enkels steeds dikker. Als je met je vinger een putje drukt in de huid van je gezwollen voet of enkel, wordt deze plek bleker. De huid veert niet meteen terug zodat je het putje even blijft zien. Je kunt het ook voelen als je met je vingers over de plek streelt.
Warm weer en weinig beweging verergeren de klachten.

Er zijn een aantal dingen die je zelf kan doen om het vocht vasthouden te beperken/verminderen:

• Blijf drinken (water, groene of brandnetelthee).
• Eet vochtafdrijvende producten (komkommer, bleekselderij, paprika).
• Beweeg regelmatig.

Leg je benen wat hoger als je zit of ligt.